Avrasya'da Misyonerlik
Misyonerlik hareketleri hiçbir zaman sadece dinî hareketler olmamıştır.
Dinî olduğu kadar siyasî, bir o kadar da ekonomik ve kültüreldir. Misyonerler gittikleri ülkelerde doğrudan veya dolaylı olarak geldikleri ülkeler lehine bir "hayat alanı" yaratma fonksiyonunu yerine getirmişlerdir, getirmektedirler.
Türkiye ve Avrasya ülkeleri bugün sistemli bir misyonerlik faaliyeti karşısında bulunmaktadır. 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında yoğunlaşan misyonerlik faaliyetleri herhâlde "Şark Meselesi" ile birlikte ele alınmalıdır. Protestan misyonerlerin ilgi ve çalışma alanı olarak gösterdikleri coğrafyanın, Brezinsky'nin son kitabında yakın gelecekteki muhtemel çatışma alanları olarak gösterilmesi bir tesadüf değildir.
Bugün dünyanın belli başlı üniversitelerinde misyoloji ana bilim dalları kurulmuştur. Bu kürsülerde misyonerlik çalışmaları tarihî, stratejik, dinî, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla ele alınmakta, disiplinler arası çalışmalar yapılmakta, hazırlanan doktora tezleri kabul edilmektedir. Türkiye'de ve Avrasya ülkelerinde faaliyet gösteren misyonerlik teşkilâtları, bu teşkilâtların yapısı ve çalışma metotları konularında çalışacak araştırma merkezlerine büyük ihtiyaç vardır.